سیره (اصول)سیره، عادت مستمرّ مردم یا گروهی خاص بر انجام یا ترک کاری است. ۱ - مفهوم سیرهکلمه «سیره» اسم مصدر از ماده «سیر» و بر وزن «فِعله» است، که در زبان عربی بر نوع دلالت می‌کند؛ برای مثال، «جَلسه» به معنای نشستن، ولی «جِلسه» به معنای سبک و نوع نشستن می‌باشد؛ بنابراین «سیر» یعنی رفتار، ولی «سیره» یعنی نوع و سبک رفتار. ۲ - سیره در اصطلاحسیره در اصطلاح ، یعنی استمرار روش و شیوه مستمر عملی در میان مردم بر انجام کاری و یا ترک عملی. و اگر مراد از مردم (ناس) همه عقلا باشد، این سیره را سیره عقلا و اگر همه مسلمین یا پیروان مذهب و یا گروهی خاص از مسلمانان باشد آن را سیره متشرعه می‌نامند. ۳ - نکتهسیره عقلایی گاهی برای اثبات حکم واقعی به کار می‌رود، مانند سیره عقلا بر این امر که حیازت سبب ملکیت است و یا احراز رضایت قلبی مجوز تصرف در مال غیر است هر چند او اذن زبانی بر تصرف نداده باشد؛ مثال اول برای احکام وضعی و مثال دوم برای احکام تکلیفی است. و گاهی سیره عقلایی برای اثبات حکم ظاهری به کار می‌رود، مانند سیره عقلا بر این که قول لغوی ، ظواهر کتاب ، خبر ثقه و غیر اینها حجت می‌باشد. [۴]
محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج۳، ص۳۲۷.
[۵]
جناتی، محمد ابراهیم، منابع اجتهاد (از دیدگاه مذاهب اسلامی)، ص۴۱۳.
[۶]
مختاری مازندرانی، محمد حسین، فرهنگ اصطلاحات اصولی، ص۱۴۵.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوين توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، برگرفته از مقاله «سیره». |